پلی اورتان چیست؟
پلی اورتان یک نوع لاک بسیار محکم و بادوام می باشد. زنجیره های بسیار کوچک که در مولکول های رزین می باشند، در حین خشک شدن پیوند محکمی با یک دیگر برقرار می کنند؛ در نتیجه پوششی ایجاد می شود که در مقابل انواع حلال، سائیدگی و ضربات بسیار مقاوم تر از لاک های سنتی است. انتخاب اولیه (بر پایه روغن، آب یا هر دو) محدودیت در توزیع مواد آلی فرار (VOC) باعث شده است که به جای پلیمر های بر پایه روغن از جایگزین های آن استفاده شود. مشخصات پلی اورتان های بر پایه روغن این نوع پلی اورتان کمی مایل به کهربایی رنگ است که باعث گرمی رنگ چوب می شود. غشاء سخت و مقاومی ایجاد می کند و آهسته تر از پلی اورتان های بر پایه آب خشک می شود. بنابراین بین دو پوشش زمان بیشتری برای خشک شدن نیاز دارد. مشخصات پلی اورتان های بر پایه آب این نوع پلی اورتان در داخل ظرف شیری رنگ است ولی پس از خشک شدن مانند کریستال شفاف می شود. برای حفاظت رنگ چوب مناسب است. نسبت به پلی اورتان های بر پایه روغن آبکی تر است؛ بنابراین به دفعات پوشش بیشتری نیاز دارد. به سرعت خشک می شود. معمولا مواد آلی فرار (VOC) در آنها کمتر از لاک های بر پایه روغن می باشد. با این حال در حین استفاده باید از تهویه مناسب استفاده شود. با آب و صابون پاک می شود. هرگز از پاک کننده های آمونیاکی بر روی غشاء پوششی استفاده نکنید. پلیمرهای بر پایه آب – تعدیل شده با روغن در داخل قوطی تیره رنگ است اما پس از خشک شدن غشاء کهربایی سختی را تشکیل می دهد. مانند لاک های بر پایه روغن است. زود خشک می شود و با تمام چوب ها سازگار است. با آب تمیز می شود. مانند پلی اورتان های بر پایه آب، مواد آلی فرار (VOC) کم تری دارد. شفافیت، نیمه شفافیت یا جلا انتخاب نوع شفایت تفاوتی در دوام آن ندارد. فقط به خاطر داشته باشید که هر قدر لاک شفاف تر (براق تر) باشد، عیوب زیر کار و فرسودگی های آینده را بیشتر نشان می دهد. اکثر پلی اورتان هایی که مخصوص پوشش های خارجی هستند، می توانند در پوشش های داخلی نیز به کار روند اما پلی اورتان های مخصوص پوشش داخل کار هرگز نباید به جای پوشش های خارجی مصرف شوند؛ چون در پوشش های خارجی، افزودنی هایی به کار می رود که آن را در مقابل اشعه فرا بنفش محافظت می کند. در صورتی که لاک های پوشش داخلی فاقد این افزودنی ها هستند.
کدام روش استفاده را به کار می برید؟
هر یک از پلیمرها ترجیحاً به یک روش قابل استفاده است. بعضی از آنها به وسیله قلم مو زدن، بعضی به روش مالیدن با پارچه بر روی کار و برخی به صورت قوطی های اسپری آئروسل قابل استفاده اند.
1- قلم مو زدن: اگر دوام غشاء (پوشش) برای ما مهم باشد، استفاده از قلم مو بر روی سطوح صاف بهترین روش است.
2- مالیدن لاک به وسیله پارچه: بهترین روش برای سطوح برجسته است. مثلاً برای قسمت هایی مانند تاج کار یا نرده پله ها که قلم مو زدن ممکن است چکه کند، این روش مناسب است. مالیدن لاک با پارچه پوشش نازک تری نسبت به قلم مو ایجاد می کند؛ بنابراین زمانی از این روش استفاده می شود که مقاومت آن اهمیت چندانی ندارد.
3- اسپری کردن یا پاشیدن: این روش زمانی به کار می رود که دسترسی به سطوح مشکل باشد، مثل نمای پشت پنجره یا میله های باریک صندلی. همچنین در انجام کارهای حرفه ای و انبوه نیز از این روش استفاده می شود.
اگر مایلید چوب رنگ روشن خود را حفظ کند، از لاک های بر پایه آب استفاده کنید.
بعضی از پلی اورتان ها بر پایه روغن هستند که به چوب رنگ گرم کهربایی می دهند.

در این جا بخوانید: آموزش رنگ آمیزی روی پوشش پلی اورتان

بایدها و نبایدهای پلی اورتان هنگام استفاده:
بایدها: لاک های قدیمی کهنه را آزمایش کنید. لاک پاک کن های ناخن که بر پایه استن است، پوشش را نرم می کند. قطرات آب حدوداً در عرض 10 دقیقه تبدیل به سفیدک می شود. اگر لاک یا موم وجود داشته باشد، آن را قبل از اقدام حذف کنید. محتوی قوطی را مخلوط کنید. قبل و در حین استفاده این عمل را انجام دهید تا مواد اولیه به طور یکنواخت ترکیب شود و مقاومت آن در برابر اشعه ماوراء بنفش کنترل شود. پوشش های نازک به کار ببرید. پوشش های ضخیم زمان بیشتری برای خشک شدن نیاز دارند و احتمال چکه کردن یا چین و چروک خوردن آن بیشتر است. در صورتی که بیشتر از یک لایه به کار می برید قبل از اعمال لایه دوم، لایه زیر را سنباده بزنید. استفاده از کاغذ سنباده 220 باعث می شود که لاک چسبندگی خوبی داشته باشد و عیوب کار برطرف شود. بعد از سنباده زدن سطح را پاک کنید. گرد و غبار مانع چسبندگی لاک می شود و برجستگی های بد منظره ای بر روی سطح ایجاد می کند. در صورتی که از لاک های بر پایه روغن استفاده می کنید، از یک دستمال آغشته به الکل های معدنی استفاده کنید. چنانچه از لاک های بر پایه آب استفاده می کنید از دستمال مرطوب با آب استفاده کنید. دستمال خشک مایکروفایبر نیز برای هر دو نوع لاک مناسب است.
نبایدها: قوطی ها را تکان ندهید. تکان دادن حباب ایجاد می کند و باعث زبری و حفره دار شدن سطح می شود. گرچه تکان دادن قوطی برای پلی اورتان هایی که با پارچه مالیده می شوند، مناسب است. اولین لایه پوشش را نازک نکنید. نازک کردن لایه اول باعث بهبود چسبندگی نمی شود و برای جبران آن باید لایه های بیشتری به کار ببرید و از حلال بیشتری استفاده کنید. از پارچه های پرزدار استفاده نکنید. بعضی از پارچه ها حاوی مواد شیمیایی هستند و مانع چسبندگی لاک می شوند.
نکات کاربردی: قلم موی مناسب انتخاب کنید. برای لاک های پایه روغنی از قلم موهای طبیعی استفاده کنید و برای لاک های بر پایه آب و نیز تعدیل شده با روغن از قلم موهای مصنوعی (پلی استر، نایلون یا ترکیبی از هر دو) استفاده کنید. از غلتک یا برس های فومی استفاده نکنید؛ چون باعث ایجاد حباب می شود. قلم مو را با یک حلال مرطوب کنید؛ با این کار قلم موی شما تمیزتر می شود و عمر آن افزایش می یابد. در صورتی که پلی اورتان های بر پایه روغن استفاده می کنید، قلم موی خود را قبل از استفاده در الکل های معدنی غوطه ور کنید. چنانچه از لاک های بر پایه آب استفاده می کنید، آن را در آب فرو ببرید. سپس دسته قلم مو را بین دو دست و داخل یک جعبه مقوایی به سرعت بچرخانید تا مواد اضافی آن زدوده شود. جهت استفاده مقداری از لاک را داخل یک ظرف تمیز بریزید. استفاده از یک ظرف جداگانه باعث می شود که گرد وغبار و ذرات چسبیده به قلم مو، قوطی را آلوده نکند. ضربه بزنید، پاک نکنید. بعد از اینکه حدوداً یک سوم قلم مو را درون لاک فرو بردید، با آن به آرامی روی داخل ظرف ضربه بزنید. مالیدن موهای قلم مو روی لبه ظرف، قلم مو را خیلی خشک می کند و نمی تواند پوشش ضخیمی ایجاد کند. همیشه منافذ چوب را قلم مو بزنید یا دستمال بکشید. بهترین راه این است که ابتدا داخل منافذ چوب را لاک بزنید و از یکنواختی آن مطمئن شوید.
هنگامی که با لاک های بر پایه آب کار می کنید:
ابتدا چوب را مرطوب کنید. سطح چوب را با یک دستمال مرطوب پاک کنید تا فیبرها برافراشته شود و بعد از خشک شدن سطح، آن را با سنباده 220 صاف کنید. مکرر قلم مو را داخل قوطی نزنید. اگر قلم مو را مکرر وارد قوطی کنید، پلی اورتان های زود خشک شونده، زبر و خشن می شوند. از سوهان یا ابزار فلزی برای صاف کردن سطح استفاده نکنید. این کار ذرات فلز را روی سطح به جا می گذارد و تا زمان زنگ زدن دیده نمی شود. به جای آن از سنباده استفاده کنید.

در این جا بخوانید: مقایسه ی لاک و پلی اورتان