متیل استات چیست و چه کاربردی در صنایع مختلف دارد؟

متیل استات که با نام MeOAc، استیک اسید متیل استر یا متیل اتانوات هم شناخته می‌شود، نوعی کربوکسیلات استر است و با فرمول شیمیایی CH3COOCH3 نوشته می‌شود. متیل استات مایع قابل اشتعالی است که بوی خوشایندی شبیه به بوی بعضی از چسب‌ها و پاک‌کننده‌های لاک ناخن دارد. این ماده به عنوان یک حلال استفاده می‌شود و قطبیت و چربی‌دوستی ضعیفی دارد. حلالیت متیل استات در آب در دمای اتاق، 25 درجه‌ سانتی‌گراد است. در دماهای بالاتر، حلالیتش به شدت افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله می‌خواهیم راجع به متیل استات، کاربردهای در صنایع مختلف و خرید متیل استات صحبت کنیم.

تعریف حلال و حل شونده

قبل از اینکه درباره‌ی متیل استات صحبت کنیم، بیایید کمی با مفاهیم ابتدایی یعنی تعریف حلال و حل شونده و حلال‌های استری آشنا شویم. حلال‌ها گروهی از ترکیب‌های شیمیایی هستند که کارشان حل کردن، تعلیق یا استخراج مواد دیگر است. معمولا حلال‌ها به صورت مایع به فروش می‌رسند. فروش متیل استات هم در بیشتر موارد در حالت مایع انجام می‌شود.
حلال‌ها در صنایع مختلف رنگ‌سازی، مواد آرایشی و بهداشتی، سموم دفع آفت و پاک کننده‌ها استفاده می‌شوند. ماده‌ای که در محلول حل می‌شود، حل شونده نام دارد. حل شونده می‌تواند در حالت‌های گاز، مایع یا جامد باشد. حلال‌ها را براساس ساختار شیمیایی‌شان تقسیم‌بندی می‌کنند: حلال‌های هیدروکربنی، حلال‌های اکسیژنه و حلال‌های هالوژنه.
حلال‌ها هیدروکربنی در سه گروه آلیفاتیک، آروماتیک و پارافینی هستند. حلال‌های الکلی، کتونی، استری، اتری، گلیکول اترها و استرهای گلیکول هم از حلال‌های اکسیژنه تولید می‌شوند. حلال‌هایی هم که هالوژن (کلر، برم و ید) دارند در دسته‌ی حلال‌های هالوژنی قرار می‌گیرند.

متیل استات، یک حلال استری

استرها معمولا به عنوان حلال در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. حلال‌های استری در گروه حلال‌های قطبی قرار می‌گیرند. مواد تشکیل‌دهنده‌ی حلال‌های قطبی با جاذبه‌ی الکترواستاتیکی به یکدیگر جذب می‌شود. در مقاله‌ی انواع حلال صنعتی می‌توانید بیشتر با حلال‌ها آشنا شوید. از معروف‌ترین حلال‌های استری، متیل استات و اتیل استات هستند. تفاوت اصلی متیل استات و اتیل استات این است که متیل استات یک گروه متیل دارد که به گروه استات متصل شده است. در حالی که اتیل استات، یک گروه اتیل دارد که به یک گروه استات وصل شده است.

خواص شیمیایی و فیزیکی متیل استات چیست؟

بوی متیل استات شبیه به بوی میوه و کمی تلخ است. متیل استات به طور طبیعی در غلظت‌های پایین در نعناع، قارچ انگور، موز و قهوه وجود دارد. جرم مولکولی این حلال استری 079/74 است. مایع شفاف و بدون رنگی که در دمای 98- درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود. نقطه‌ی جوش متیل استات 9/56 است و 250 گرم از آن در آب حل می‌شود. متیل استات در الکل‌ها، اترها، استرها، آروماتیک‌ها، حلال‌های نفتی، کتون‌ها، گلایکول‌ها، شلاک‌ها، مانیلا کوپال‌ها، دامارها، رزین‌های فنولیک، رزین‌های مالئات، رزین‌های کلردارشده و پلی استایرن سبک حل می‌شود.

آنالیز متیل استات

اگر بخواهیم متیل استات را به اجزای سازنده‌اش تبدیل کنیم باید از بازهای قوی مثل سدیم هیدروکسید یا اسیدهای قوی مثل هیدروکلریک اسید یا سولفوریک استید استفاده کنیم. طی این فرایند، متیل استات هیدرولیز شده و به متانول و استیک اسید تبدیل می‌شود. تبدیل متیل استات با اسید به اجزای سازنده‌اش یک واکنش مرتبه اول است.

روش تولید متیل استات چیست؟

روش تولید متیل استات معمولا به این صورت است که استیک اسید و متانول را در حضور کاتالیست‌های اسیدی می‌جوشانیم یا متانول را با مقداری کربن مونواکسید در فشاری مشخص و با حضور کاتالیست‌هایی مثل فسفوریک اسید و نمک‌های کبلات ترکیب می‌کنیم. اما در مقیاس صنعتی، تولید متیل استات پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد.
یکی از این مشکلات به تولید متیل استات با خلوص بالا مربوط می‌شود. عامل اصلی این مشکل آزئوتروپ‌ها هستند. برای اینکه استیک اسید و آب و متانول مورد نیاز برای تولید متیل استات را داشته باشیم به آزئوتروپ‌ها احتیاج داریم. آزئوتروپ‌ها شرایط فیزیکی خاصی ایجاد می‌کنند و اجازه نمی‌دهند متیل استات در برج‌های تقطیر به درصد خلوص خیلی بالا برسد. برای رفع این مشکل از روش‌های جدا سازی مایع- مایع استفاده می‌کنند و برج تقطیرهای بیشتری را به کار می‌گیرند. اما وجود برج تقطیرها زمان و هزینه‌ی تولید را افزایش می‌دهد.
برگشت‌پذیر بودن واکنش تولید متیل استات از دیگر مشکلات تولید صنعتی این حلال است. در اثر این مسئله بخش زیادی از متانول و استیک اسید وارد فرایند تولید متیل استات نمی‌شوند و دوباره به واکنش برمی‌گردند. در نتیجه برای جدا کردن مواد با وقت و انرژی زیادی صرف شود. برای حل این مشکل، برخی از واحدهای پیشرفته از واکنش تقطیر استفاده می‌کنند. طی این فرایند، واکنش و جداسازی به صورت همزمان انجام می‌شود.
بعضی از شرکت‌ها برای اینکه هزینه و مشکلات تولید متیل استات را به حداقل برسانند، از اسیدهای جامد استفاده می‌کنند. در اثر این کار، هزینه‌ی تولید کمتر می‌شود و آلودگی هم به حداقل می‌رسد. به علاوه متیل استات واکنش‌های جانبی زیادی دارد. با استفاده از اسیدهای جامد، واکنش‌های جانبی کاهش پیدا می‌کنند و خوردگی تجهیزات هم کمتر می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های زیادی در ایران و کشورهای خارجی متیل استات تولید می‌کنند. در ایران 55 شرکت تولید کننده متیل استات وجود دارد که متیل استات را در گریدهای 85 درصد، 90 درصد و 95 درصد به فروش می‌رسانند. بین کشورهای خارجی هم چین بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی متیل استات است.

متیل استات چه تفاوتی با استون دارد؟

متیل استات برخلاف استون بوی کمی دارد و برای استفاده در مبلمان و خودرو گزینه‌ی مناسبی است. همچنین متیل استات در ساخت عطرها و پاک‌کننده‌های لاک ناخن استفاده می‌شود و نسبت به استون آسیب کمتری به ناخن‌ها می‌زند.

متیل استات چه کاربردی در صنایع مختلف دارد؟

به طور کلی متیل استات به عنوان حلال لاک‌ها، رزین‌ها، روغن‌ها و نیتروسلولز استفاده می‌شود. حتی از متیل استات برای ساخت چرم مصنوعی استفاده می‌کنند. موادی مثل نیتروسلولز، استیل سلولز و بسیاری از رزین‌ها و روغن‌های متنوع در متیل استات حل می‌شوند.
متیل استات در صنایع نساجی و محصولات آرایشی هم استفاده می‌شود. می‌توانید ردپای متیل استات را در تولید روکش موتور خودرو، روکش‌های مبلمان و روکش‌های صنعتی، چرم مصنوعی، رزین‌های اپوکسی، رزین‌های آکریلیک، فنولیک‌ها، آلکیدها، پلی استرها، رزین پلی اورتان، پلی وینیل استات‌ها، سلولوز اترها، سلولوئیدها و سلولوز استات بوتیرات پیدا کنید.

مضرات متیل استات چیست؟

متیل استات ماده‌ی آتش‌گیری است و در هوای 3 تا 16 درصد خطر انفجار دارد. از آنجایی که بخارات متیل استات سنگین‌تر از هوا است، در صورتی که نزدیک به یک موتور باشد، آتش را به سمت خودش می‌کشد و کل منبع متیل استات آتش می‌گیرد. بنابراین مخازن نگهداری متیل استات باید شرایط خاصی داشته باشد و دور از گرما، نور خورشید، حرارت نگهداری شود.
جنس مخازن متیل استات هم مهم است. معمولا مخزن‌های نگهداری متیل استات را با استینلس استیل، آلومینیوم یا کربن استیل می‌سازند تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنند. مخازن باید در جایی نگهداری شود که دور از گرما، نور خورشید، عوامل اکسید کننده و حرارت باشد و تهویه‌ی خنکی هم داشته باشد. از جمله عوارض متیل استات می‌توان به خطرات آن برای دستگاه تنفسی بدن اشاره کرد.
این ماده می‌تواند دستگاه تنفسی را تحریک کند و باعث ایجاد سردرد، گیجی، حالت تهوع و آسیب به چشم شود (غده‌های عصبی داخل چشم را تحریک می کند). خطرات و مضرات متیل برای سلامتی انسان خیلی شبیه به مضرات متیل الکل است. در صورتی که متیل استات وارد دستگاه گوارشی شود، ممکن باعث سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی شود و به چشم هم آسیب وارد کند.
هنگام دست زدن به متیل استات باید از تجهیزات محافظتی خاصی استفاده کرد تا از تماس مستقیم حلال با پوست، چشم، بینی و گلو جلوگیری شود. اگر متیل استات به پوست برخورد کند، باید سریعا پوست آلوده شست و به پزشک مراجعه کرد. در صورت برخورد متیل استات با چشم‌ها، باید سریعا چشم‌ها را با مقدار زیادی آب بشویید و هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

قیمت متیل استات چقدر است؟

متیل استات قیمت مشخص و ثابتی ندارد و مدام به روز می‌شود. اما عواملی که قیمت متیل استات را مشخص می‌کنند، تعداد بشکه و گرید آن هستند. متیل استات در گریدهای 85 تا 96 درصد و 99 درصد به فروش می‌رسد. هر چقدر درصد گرید محصول بیشتر باشد، قیمت آن هم بالاتر است. بنابراین قیمت متیل استات 99 درصد بیشتر از متیل استات 80 یا 85 درصد است. معمولا متیل استاتی که خلوص کمتر دارد در صنعت‌های رنگ‌ و مبلمان و خودرو استفاده می‌شود. متیل استات با درجه‌ی خلوص بالا هم در لوازم آرایشی و بهداشتی به کار می‌رود. برای اطلاع از قیمت متیل استات و خرید آن می‌توانید با کارشناس‌های شرکت صنعتی پاک لاک مشورت کنید.

تولیدکنندگان متیل استات چه شرکت‌هایی هستند؟

شرکت‌های تولید کننده‌ی زیادی هستند که در زمینه‌‌ی فروش محصولات شیمیایی و حلال‌ها فعالیت می‌کنند. معروف‌ترین تولیدکنندگان متیل استات در سطح جهان در کشور چین فعالیت می‌کنند. برخی از شرکت‌های مطرح چینی در زمینه‌ی تولید متیل استات، جی کی ساینستیفیک، آلفا ایسار، شرکت فناوری پکن و شرکت فناوری اوهنه پکن هستند.
در کشورهای اروپایی، برندهای کارل روت، برنتاگ و زوهو متیل استات تولید می‌کنند. در کشورمان ایران هم شرکت پاک لاک به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های فروش متیل استات و دیگر حلال‌های استری مثل بوتیل استات و اتیل استات فعالیت می‌کند. تولید متیل استات در این شرکت در مخازن و آزمایشگاه‌های تخصصی انجام می‌شود و با قیمت‌های متنوعی به فروش می‌رسد.

جمع‌بندی

در این مقاله در مورد متیل استات، قیمت متیل استات، خرید متیل استات و ویژگی‌ها و کاربردهای آن صحبت کردیم. متیل استات به عنوان یک حلال استری پرکاربرد در صنایع مختلفی به فروش می‌رسد و قیمت آن هم با توجه درصد خلوصش تعیین می‌شود. برای مشاوره در خصوص خرید متیل استات می‌توانید با کارشناس‌های شرکت‌ پاک لاک تماس بگیرید.